دروزیها چه کسانی هستند و اسرائیل چرا به سوریه حمله کرد؟
حملات هوایی روز چهارشنبه اسرائیل به دمشق، از جمله حمله به ساختمان وزارت دفاع و اطراف کاخ ریاست جمهوری سوریه به سرعت در رسانههای جهان منتشر شد. اسرائیل مدعی است که در حمایت از جمعیت اقلیت دروزی سوریه به دمشق حمله کردهاست و تا تامین امنیت کامل آنها حملات به سوریه را ادامه خواهد داد. این در حالی است که بسیاری از کشورهای جهان حملات اسرائیل به سوریه را محکوم کردهاند.
به گزارش رسا نشر به نقل از خبرآنلاین، حملات روز چهارشنبه اسرائیل به دمشق، استمرار حملاتی است که اسرائیل از آذرماه گذشته و پس از سقوط حکومت بشار اسد علیه خاک سوریه آغاز کردهاست. در طول این مدت اسرائیل سرزمینهای بیشتری از سوریه را تصرف کردهاست و تمامی توان نظامی سنگین ارتش سوریه را در حملات هوایی از بین بردهاست.
در حالیکه رژیم اسرائیل ادعا میکند حملات به سوریه با هدف حمایت از جمعیت اقلیت دروزی سوریه انجام میشود، اما بسیاری از دروزیهای سوریه با دخالت خارجی در امور سوریه مخالف هستند. به صورت سنتی جمعیت دروزی سوریه بسیار ملیگرا تلقی میشوند و هر چند در طول هفتههای گذشته وارد نبرد خونین با نیروهای دولت مرکزی شدهاند، اما اغلب شیوخ دروزی درخواستی از اسرائیل برای مداخله نداشتهاند. در حالیکه اکثریت شیوخ بلندپایه دروزی در استان سویدا در حال رایزنی و مذاکره برای آتشبس با دولت انتقالی احمد الشرع هستند، حکمت الهجری، یکی از شیوخ دروزی از «کشورهای جهان» برای حمایت از جمعیت دروزی درخواست کمک دادهاست و حاضر به پیوستن به مذاکرات آتشبس نشدهاست.
روز چهارشنبه بار دیگر دولت مرکزی سوریه و دروزیها یک آتشبس جدید اعلام کردند، هر چند یک روز قبل از آن هم توافق آتشبسی در استان سویدا بین دروزیها و نیروهای دولت مرکزی اعلام شدهبود که دوام نیاورد.
درگیریهای اخیر سویدا از کجا شروع شد؟
اقلیت دروزیهای سوریه مدتهاست با اقلیت بدوی سوریه درگیر بودهاند. هفته گذشته هنگامی که یک نوجوان دروزی در جاده دمشق مورد سرقت قرار گرفت، جمعیت دروزیهای سوریه به شدت خشمگین شدند. دروزیها در تلافی این اقدام، چندین بادیهنشین را به گروگان گرفتند و درگیری بین دو جامعه در شهر سویدا، نزدیک مرز اسرائیل، آغاز شد که بیش از ۱۰۰ کشته برجای گذاشت. دولت انتقالی سوریه رهبری احمد الشرع، برای کنترل اوضاع و به اصطلاح ایجاد آرامش نیروهایی را اعزام کرد. اما نیروهای افراطی اسلامگرای وابسته به دولت مرکزی وضع را بدتر کردند. برخی از این نیروها در جریان عملیات، غیرنظامیان دروزی را کشتند و با تراشیدن سبیلهایشان، آنها را تحقیر کردند. این اقدامات باعث شد که درگیریها در استان سویدا گسترش پیدا کند و تعداد زیادی از شهروندان دروزی و نیروهای مسلح وابسته به دولت انتقالی دمشق کشتهشوند.
بر اساس گزارش نهاد دیدبان حقوق بشر سوریه، از زمان آغاز درگیریها در روز یکشنبه، بیش از ۳۰۰ نفر کشته شدهاند. این ناظر جنگی اعلام کرد که ۶۹ فرد مسلح دروزی و همچنین ۴۰ غیرنظامی کشته شدند که ۲۷ نفر از آنها در «اعدامهای خودسرانه … توسط اعضای وزارتخانههای دفاع و کشور» به قتل رسیدند. علاوه بر این، ۱۶۵ نیروی سوری و ۱۸ جنگجوی بدوی نیز کشته شدهاند. دولت انتقالی دمشق، اقدامات علیه دروزیها در منطقه را محکوم کردهاست و خواستار آتشبس در استان سویدا شدهاست. اما دروزیها به شدت نسبت به نیروهای دولت مرکزی بدبین هستند و معتقدند که اقدامات عامدانهای برای قتل عام و سرکوب اقلیت دروزی توسط نیروهای دولت مرکزی انجام شدهاست. دولت انتقالی سوریه همواره تاکید کردهاست که همه اقلیتهای سوریه از جمله کردها، علویها و دروزیها را به رسمیت میشناسد و قصد دارد یک حکومت فراگیر برای همه شهروندان سوریه تشکیل دهد، اما در عمل نیروهای افراطگرای وابسته به حکومت جدید در همه نقاط اقلیتنشین با اقلیتها درگیر شدهاند. از جمله در ماه مارس، نیروهای دولت موقت در منطقه لاذقیه با اقلیت علوی درگیری شدند و ۱۰ها نفر را کشتند.
همزمان روز چهارشنبه تعداد زیادی از دروزیهای مستقر در منطقه جولان اشغالی با عبور از موانع مرزی اسرائیل به سمت استان سویدا حرکت کردند. اسرائیل از این جمعیت دروزی خواستهاست که از «مرز» عبور نکنند، اما دروزیها توجهی به هشدارهای ارتش و دولت اسرائیل نکردهاند و اعلام کردهاند که برای حمایت از همکیشان خود از جولان اشغالی به سمت سویدا حرکت میکنند.
دروزیها چه کسانی هستند؟
دروزیها یک گروه مذهبی و قومی عرب متمایز از بلندیهای جولان در شمال سرزمین اشغالی فلسطین، جنوب سوریه و لبنان هستند. مذهب آنها به عنوان شکلی از اسلام شیعه تکامل یافته، اما آنها خود را مسلمان نمیدانند و دروز را یک دین مستقل تلقی میکنند. به نوشته سیانان این گروه که ریشه در قرن یازدهم میلادی در مصر دارد، پیرو شاخهای از اسلام است که اجازه هیچگونه تغییر دین (نه ورود به آن و نه خروج از آن) و ازدواج با غیر دروزیها را نمیدهد. در سوریه، جامعه دروزی در سه استان اصلی در جنوب این کشور، یعنی سویدا، درعا و قنیطره، نزدیک به بلندیهای جولان که توسط اسرائیل اشغال شدهاست، متمرکز هستند.
بیش از ۲۰ هزار دروزی در بلندیهای جولان زندگی میکنند؛ فلات استراتژیکی که اسرائیل در جنگ ششروزه سال ۱۹۶۷ از سوریه تصرف کرد و سپس در سال ۱۹۸۱ رسماً آن را به خاک خود ضمیمه کرد. دروزیها این سرزمین را با حدود ۲۵ هزار شهرکنشین یهودی که در بیش از ۳۰ شهرک پراکنده شدهاند، تقسیم میکنند. اکثر دروزیهای ساکن در جولان خود را سوری میدانند و هنگام تصرف منطقه توسط اسرائیل، پیشنهاد تابعیت اسرائیلی را رد کردند. به کسانی که نپذیرفتند، کارت اقامت اسرائیلی داده شد، اما آنها شهروند اسرائیلی محسوب نمیشوند.
در میان دروزیها در مورد تعلق خاطر به منطقه از جمله همکاری با اسرائیل اختلاف نظرهای جدی وجود دارد. بخشی از دروزیها پس از اعلام موجودیت اسرائیل در جنگ ۱۹۴۸ که، در کنار اسرائیل علیه ارتشهای عربی جنگیدند. آنها امروزه نیز به عنوان سرباز، حضور چشمگیری در صفوف ارتش اسرائیل دارند.
حدود ۱۴۵ هزار دروزی در داخل اسرائیل و بلندیهای جولان اشغالی سوریه سرائیل زندگی میکنند و حدود ۱.۶ درصد از جمعیت اسرائیل را تشکیل میدهند. آنها همچنین جوامع بزرگی در لبنان و سوریه دارند. نیمی از حدود یک میلیون پیرو آئین دروزی در سوریه زندگی میکنند و حدود ۳ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل میدهند.
به نوشته بیبیسی از زمان سقوط بشار اسد در آذر ماه سال گذشته، دروزیها در برابر تلاشهای دولت برای تحمیل حاکمیت بر جنوب سوریه مقاومت کردهاند. در حالی که جناحهای دروزی در سوریه در رویکرد خود نسبت به مقامات جدید، از احتیاط تا رد کامل، متفاوت هستند اما در مجموع بسیاری از آنها با حضور امنیتی رسمی سوریه در سویدا مخالفند و در برابر ادغام در ارتش سوریه مقاومت کردهاند – و به جای آن به شبهنظامیان محلی تکیه کردهاند.
آیا دروزیها از دخالت اسرائیل حمایت میکنند؟
در میان دروزیها در سوریه دو دستگی جدی پدید آمدهاست. به صورت تاریخی دروزیها اساسا خود را اقلیتی متعلق به سرزمین سوریه تلقی میکنند. بسیاری از دروزیهایی که در خاک اشغالی سوریه از جمله در بلندیهای جولان زندگی میکنند، هرگز حاضر نشدهاند تابعیت اسرائیل را بپذیرند و خود را همچنان سوری میدانند. با این حال دروزیهایی که در سرزمین فلسطین زندگی میکنند، رابطه نزدیکتری با حکومت اسرائیل دارند و با اعزام فرزندانشان برای خدمت در ارتش اسرائیل در جنایات این رژیم مشارکت میکنند.
در حال حاضر نیز در میان رهبران دروزی در استان سویدا در سوریه اختلاف نظر وجود دارد. یکی از شیوخ ارشد دروزی در سویدا یعنی یاسر جربوع، اعلام کرد که آتشبسی با دولت سوریه مورد توافق قرار گرفته است. او از همه پیروان خود خواستهاست که سلاح را زمین بگذارند و به آتشبس با نیروهای دولتی احترام بگذارند.
دولت انتقالی دمشق هم از این آتشبس استقبال کردهاست. اما یک شیخ دروزی دیگر به نام حکمت الهجری، هرگونه آتشبس را رد کرد و تاکید کردهاست که هیچ آتشبسی میان دروزیها و دولت انتقالی سوریه شکل نگرفتهاست. با این حال به نوشته الجزیره بسیاری از دروزیها در سوریه نمیخواهند اسرائیل از جانب آنها مداخله کند.
مداخلههای اسرائیل به سوریه به بهانه حمایت از اقلیت دروزی، درست از همان روز فروپاشی حکومت بشار اسد آغاز شد. از همان زمان رهبران دروزی نسبت به این بهانهجویی برای تصرف خاک سوریه و حمله به این کشور انتقاد کردهاند. ولید جنبلاط، رهبر سیاسی دروزیان لبنان بارها تاکید کردهاست که دروزیها به حمایت هیچ نیروی خارجی نیاز ندارند. البته به شکل تاریخی دروزیهای لبنان موضع به شدت ضد اشغالگری و هوادار فلسطین دارند.
چرا اسرائیل به سوریه حمله کرد
روز سهشنبه، دفتر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، اعلام کرد که اسرائیل «به دلیل اتحاد برادرانه عمیق با شهروندان دروزی خود در اسرائیل، و همچنین پیوندهای خانوادگی و تاریخی آنان با دروزیهای سوریه، متعهد به جلوگیری از آسیب به دروزیها در سوریه است.» حدود ۱۳۰ هزار دروزی اسرائیلی در مناطق کرمل و الجلیل در شمال اسرائیل زندگی میکنند. به نوشته الجزیره، برخلاف سایر جوامع اقلیت در داخل مرزهای فلسطین اشغالی، مردان دروزی بالای ۱۸ سال از سال ۱۹۵۷ به خدمت سربازی در ارتش اسرائیل فراخوانده شدهاند و اغلب به مناصب عالیرتبه میرسند، در حالی که بسیاری نیز در نیروهای پلیس و امنیتی مشغول به کار میشوند. این در حالی است که اقلیت عرب-اسرائیلی مسلمان و یهودیان حریدی از خدمت نظامی معاف هستند.
حمله به سوریه همزمان با جلسه استماع پرونده فساد نتانیاهو انجام شد که بار دیگر تردیدها نسبت به تلاش نتانیاهو برای دامن زدن به جنگ خاورمیانه برای توقف فرآیند رسیدگی به اتهاماتش را تقویت کرد.
به گزارش الجزیره دفتر نخستوزیر اسرائیل همچنین به طور یکجانبه «منطقه غیرنظامی» را در جنوب غربی سوریه اعلام کرده است که «ورود نیروها و تسلیحات را به جنوب سوریه ممنوع میکند.» دولت سوریه اعلامیه اسرائیل مبنی بر ایجاد منطقه غیرنظامی را رد کرده و به همراه جامعه جهانی، بارها از اسرائیل خواسته است که اقدامات نظامی نقضکننده حاکمیت سوریه را متوقف کند. پیشتر در روز سهشنبه، حکمت الهجری خواستار حمایت بینالمللی از «همه کشورها» برای «مقابله با کارزار وحشیانه» توسط نیروهای دولتی و متحدانشان «با استفاده از تمام ابزارهای ممکن» شد. الهجری در یک بیانیه ویدیویی گفت: «ما با یک جنگ تمامعیار نابودی روبرو هستیم.»
با این حال، بیانیهای که توسط سایر رهبران دروزی صادر شد، از مداخله دولت سوریه در سویدا استقبال کرده و از دولت خواست تا حاکمیت خود را اعمال کند. این بیانیه همچنین از گروههای مسلح در شهر خواست تا سلاحهای خود را به نیروهای دولتی تحویل دهند و خواستار آغاز گفتگو با دمشق شد.
در عین حال رژیم اسرائیل چندان علاقهای به دولت انتقالی و رهبران جدید سوریه ندارد. به نوشته تلگراف، هنگامی ابومحمد الجولانی و گروه هیات تحریر الشام در سال ۲۰۲۴ برای سرنگونی رژیم اسد در سوریه اقدام کرد، اسرائیل از این فرصت استفاده کرد تا بخش عمدهای از داراییهای نظامی سوریه، شامل تانکها، کامیونها، موشکها و سلاحها را بمباران و منهدم کند. این امر باعث شده که الشرع، جنگجوی سابق القاعده که به سیاستمدار تبدیل شدهاست، برای اعمال کنترل امنیتی بر بخشهای وسیعی از کشور با مشکل مواجه شود.
بلافاصله پس از به قدرت رسیدن ابومحمد الجولانی که حالا به نام اصلیاش احمد الشرع شناخته میشود، اسرائیل به شدت لابی کرد تا او و گروهش همچنان به عنوان تروریست شناخته شوند. اما اسرائیل از این که دونالد ترامپ با رهبر جدید سوریه طرح دوستی ریخت و به خواست سعودیها و ترکها مشروعیت حکومت او را پذیرفت، غافلگیر شد. به نوشته تلگراف برخی معتقدند اسرائیل از زمان سفر رئیسجمهور آمریکا به خلیج فارس در حدود دو ماه پیش، به دنبال بهانهای برای برهم زدن وضعیت جاری در سوریه و تلاش برای برکنار حکومت انتقالی بوده است.
روز چهارشنبه، دو وزیر کابینه اسرائیل از ارتش این کشور خواستند تا الشارع را «حذف» کند. امیخای چیکلی، وزیر امور دیاسپورا و مبارزه با یهودستیزی اسرائیل، گفت: «ما نباید در برابر رژیم تروریسم اسلامی-نازی القاعده با کت و شلوار و کراوات، دست روی دست بگذاریم.» وی افزود: «هرکس احمد الشارع را رهبر مشروعی بداند، سخت در اشتباه است — او یک تروریست و قاتلی وحشی است که باید بدون تأخیر حذف شود.»
اگرچه حکومت جدید سوریه با ایران همسو نیست، اما میراث اسلامگرایانه دارد و اسرائیل نسبت به اهداف این گروههای اسلامگرا که در گذشته با القاعده در ارتباط بودند تردید دارد. همچنین این نکته قابل توجه است که نام مستعار الشارع، ابومحمد الجولانی است که عنصر «الجولانی» آن مدتهاست با بلندیهای جولان، منطقه مورد مناقشه در جنوب سوریه و شمال اسرائیل که اسرائیل در سال ۱۹۸۱ بخش زیادی از آن را به طور یکجانبه ضمیمه کرد، مرتبط بوده است.
نظرات (0)
در حال بارگذاری نظرات...