واکسن کرونا و عوارض آن/ زنان آسیب‌پذیرتر هستند

مردان و زنان زیادی در سراسر جهان در حال دریافت واکسن کووید-۱۹ هستند، اما این دو جنس عوارض متفاوتی نسبت به واکسن کووید-۱۹ نشان می‌دهند.

برخی از افرادی که دوز دوم واکسن مدرنا به آن‌ها تزریق شده است را دریافت کرده‌اند علائمی مانند بدن درد، لرز و خستگی بروز داده‌اند.

برخی نیز علائم تهوع و استفراغ را گزارش کرده‌اند. برخی دیگر هم درد خفیف بازو، سردرد و بدن درد را گزارش کرده‌اند. خستگی ملایم و کمی احساس درد نیز گزارش شده است.

در تحقیقی که ماه گذشته منتشر شد، محققان مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا نتایج تزریق واکسن مربوط به ۱۳.۷ میلیون آمریکایی که اولین دوز واکسن کووید-۱۹ به آن‌ها تزریق شده بود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.

در میان عوارض جانبی گزارش شده به محققان ۷۹.۱ درصد از گزارش عوارض‌ها مربوط به زنان بوده است.

تقریباً همه حساسیت‌های شدید و نادر به واکسن کووید-۱۹ در زنان رخ داده است. محققان مرکز کنترل بیماری‌ها گزارش دادند که همه ۱۹ فردی که چنین واکنشی به واکسن مدرنا تجربه کرده‌اند زن بوده‌اند و از ۴۷ نفری که واکنش آلرژیک شدید نسبت به واکسن فایزر داشته‌اند، ۴۴ نفر زن بوده‌اند. البته محققان می‌گویند که این تعجب‌آور نیست چرا که در مجموع زنان در مقایسه با مردان نسبت به واکسن‌ها واکنش‌های بیشتری نشان می‌دهند.

در یک مطالعه در سال ۲۰۱۳، دانشمندان دریافتند که از بین افراد ۲۰ تا ۵۹ ساله‌ای که واکسن آنفلوآنزا را دریافت کرده بودند، زنان چهار برابر مردان واکنش‌های آلرژیک داشتند.

این در حالی بود که حتی تعداد مردانی که واکسن زده بودند از زنان بیشتر هم بود.

مطالعه دیگر نشان داد که بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۶ ، ۸۰ درصد از کل بروز حساسیت‌های شدید در بزرگسالان در برابر واکسن‌ها برای زنان است. زنان به واکسن‌های هپاتیت ب، سرخک، اوریون و سرخچه نیز نسبت به مردان واکنش‌های بیشتری بروز می‌دهند.

از هورمون تا دوز واکسن

بخشی از پاسخ می‌تواند رفتاری باشد. هیچ تحقیق خاصی برای تأیید این ادعا وجود ندارد، اما در زمان بیماری مردان کمتر از زنان به پزشکان مراجعه
می‌کنند. اما برخی دیگر از محققان بر این نکته تأکید دارند که پاسخ ایمنی زنان از بسیاری جهات از پاسخ ایمنی مردان متفاوت است.

تحقیقات نشان داده است که بدن زنان و دختران در پاسخ به واکسن های آنفلوآنزا، واکسن‌های سه‌گانه، تب زرد، هاری، و هپاتیت آ و ب گاهی تا دو برابر بیشتر از مردان پادتن‌های ضد عفونت تولید می‌کنند. این تفاوت‌ها بیشتر در میان بزرگسالان بسیار شدید است و احتمالاً با هورمون های تولید مثل مرتبط است.

هورمون‌های جنسی از جمله استروژن، پروژسترون و تستوسترون می‌توانند به سطح سلول‌های ایمنی بدن متصل شده و بر عملکرد آن‌ها تأثیر بگذارند. قرار گرفتن در معرض استروژن یا همان هورمون زنانه باعث می‌شود سلول‌های ایمنی در پاسخ به واکسن آنفلوانزا، پادتن بیشتری تولید کنند. تستوسترون به نوعی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است.

واکسن آنفلوآنزا در مردانی که تستوسترون بیشتری دارند کارایی کمتری دارد. تستوسترون تولید مواد شیمیایی ایمنی بدن را، که با نام سیتوکین شناخته می شوند، سرکوب می‌کند.

تفاوت‌های ژنتیکی بین زن و مرد ممکن است بر ایمنی تأثیر بگذارد. بسیاری از ژن‌های مرتبط با سیستم ایمنی در کروموزوم X قرار دارند. از آنجا که زنان دو کروموزم X دارند و مردان یکی، این عامل ژنتیکی نیز می‌تواند مؤثر باشد.

اندازه دوز واکسن هم ممکن است مهم باشد. مطالعات نشان داده است که زنان داروها را متفاوت از مردان جذب کرده و به آن واکنش می‌دهند و اکثراً به دوزهای کمتری نیاز دارند. اما تا دهه ۱۹۹۰، آزمایش‌های بالینی دارو و واکسن تا حد زیادی زنان را از مطالعه خارج می‌کرد اما آزمایشات بالینی امروزه شامل زنان می‌شود.

در آزمایش‌های مربوط به واکسن های جدید کووید-۱۹، عوارض جانبی به اندازه کافی از نظر جنسیتی مورد تجزیه و تحلیل قرار نگرفته است. محققان هنوز بررسی نکرده‌اند که آیا دوزهای پایین‌تر می‌تواند به همان اندازه برای زنان موثر باشد اما باعث عوارض جانبی کمتری شود یا نه.